Çimentonun çevreye zarar verdiği Mahkemece bir kez daha belgelendi

0
321

Gaziantep 1.İdare Mahkemesi, elliden fazla köylümüz ile TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası ve TMMOB Metalurji Mühendisleri Odası tarafından açılan davada; SANKO’nun kapasite arttırmak için aldığı ÇED(Çevresel Etki Değerlendirme) Olumlu kararını İPTAL etti. Mahkeme kararında, SANKO’nun Pazarcık-Narlı’daki faaliyetinin en başından beri yasal izinleri olmadığına ilişkin çarpıcı

 

Gaziantep 1.İdare Mahkemesi, elliden fazla köylümüz ile TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası ve TMMOB Metalurji Mühendisleri Odası tarafından açılan davada; SANKO’nun kapasite arttırmak için aldığı ÇED(Çevresel Etki Değerlendirme) Olumlu kararını İPTAL etti. Mahkeme kararında, SANKO’nun Pazarcık-Narlı’daki faaliyetinin en başından beri yasal izinleri olmadığına ilişkin çarpıcı tespitleri içeriyor. Mahkemenin iptal kararına dayanak olan bilirkişi raporunda, çimento fabrikasının kapasite arttırmadan önceki halinde bile yasaların izin verdiği limitlerin çok üzerinde zehirli gazı çevreye yaydığı ortaya konuldu. Böylece bir kez daha mahkeme kararıyla çimento fabrikasının çevreye zarar verdiği kanıtlanmış oldu.

Mahkeme Kararının tam metnini aşağıda bulabilirsiniz:

 

T. C.

GAZİANTEP

1. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO : 2011/1515

KARAR NO : 2013/554

DAVACILAR : 1- GÜLEY SUNNA 31- SALMAN AKDENİZ

2- FATMA SUNNA 32- MEMİK ÇÖÇELLİ

3- ELİF DÜŞÜNMEZ 33- AHMET NAZLIKUL

4- İSMAİL DÜŞÜNMEZ 34- ELİF ÜYÜKLÜ

5 – FATMA SALİM 35- SALMAN ÜYÜKLÜ

6 – GAMZE SUNNA 36- MEHMET CANKIRAN

7 – BAYRAM SUNNA 37- ALİ YÜCEDAĞ

8- İSMAİL KARÇİN 38- GÖKHAN AKÇAM

9- MİÇÇO TUAÇ 39- İSMAİL SELMANPAKOĞLU 10- ELİF SAVSA 40- BEKTAŞ UZUNOVA

11- ORUÇ AKKIZ 41- AYDIN ÖĞÜT

12- İSMAİL KARÇİN 42- AHMET DOĞANGÜL

13- AHMET SOYDAN 43- GARİP KAYA

14- HASAN KARÇİN 44- HÜSEYİN ÖĞÜT

15- ALİ AKKIZ 45- ALİ UYANDIK

16- FİDAN SENCUL 46- ŞIHO SELMANPAKOĞLU

17- SEYDİ SAVSA 47- BEKTAŞ KAYA

18- HASAN SIĞLAM 48- AZİZ ÖĞÜT

19- MEHMET KARÇİN 49- VEYSEL SOYA

20- TACİM KARÇİN 50- MAHMUT AKTAŞ

21- AHMET SALİM 51- ALİ SUNA

22- HÜSEYİN ÖCAL 52- BESEY SUNA

23- ÖKKAŞ KARÇİN 53- HAYRİ AKKIZ

24- MUSTAFA SOYSAL 54- FATMA ŞIKYÜREK AKTAŞ

25- ORUÇ SEVİ 55- MİTHAT UZUNOVA

26- HÜSEYİN SIĞLAM 56- TMMOB METALURJİ 27- İBRAHİM SEVİ MÜHENDİSLERİ ODASI

28- ORUÇ SUNNA 57- TMMOB JEOLOJİ 29- FERHAT SUNNA MÜHENDİSLERİ ODASI

30- ELİF SEVİ

[VEKİLİ] : AV. MEHMET HORUŞ

Hatay Sok. 23/5 Kızılay/ANKARA

DAVALI : ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI – ANKARA

VEKİLİ : HUKUK MÜŞ. SALİH HACIÖMEROĞLU (Aynı Yerde)

[MÜDAHİL] : ÇİMKO ÇİMENTO VE BETON SANAYİİ TİC AŞ (Davalı)

[VEKİLİ] : AV. MAHMUT MURAT GÜNERİ

Fatih Mh. F. Çakmak Blv. Erenler Apt No:151 Kat:2 Daire 6 Şehitkamil/GAZİANTEP

D AVANIN ÖZETİ : K ahramanmaraş İli Pazarcık İlçesi, Akçakoyunlu Köyü sınırları içinde faaliyette bulunan ÇİMKO Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. tarafından gerçekleştirilen „Narlı Şubesi Entegre Çimento Fabrikası Kapasite Artışı“ projesi için verilen 06.07.2011 tarihli „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ kararının; hukuka aykırı olduğu, hemen yakınında başka bir çimento fabrikasının daha bulunduğu, iki fabrikanında kapasite artırmaya çalıştığı, söz konusu alanın Türkiye’nin en verimli ovalarından birisi olduğu, fabrika nedeniyle meydana gelen toz ve bileşiklerinin tarım alanlarını olumsuz etkilediği, ÇED raporunda bulunan verilere göre olumlu rapor verilmesinin mümkün olmadığı iddiasıyla iptali istenilmektedir.

S AVUNMANIN ÖZETİ : ÇED olumlu kararının nihai karar niteliğinde olmadığı, yapılan iş ve işlemlerin Çevre Kanuna ve ÇED Yönetmeliğine uygun olduğu, dava dilekçesinde yer alan iddiaların doğru olmadığı, dava konusu işlemin hukuka uygunuygun olduğu davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

MÜDAHİL (Davalı İdare Yanında)

SAVUNMASININ ÖZETİ: Usul yönünden dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerektiği savunulmakta iken; esas yönünden ise; kapasite artışı ile yeni bir emisyon bacasının oluşmadığı, ÇED olumlu kararının; kamu yararı, hizmetin gerekleri ve bu bağlamda çevrenin korunması prensipleri ile gerçekleştirilmesi planlanan proje arasındaki dengeler göz önüne alınarak ve olması lazım gelen prosedür takip edilerek mevzuattaki usul ve esaslar çerçevesinde hukuka uygun olarak alındığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Gaziantep 1. İdare Mahkemesi’nce, duruşma için önceden belirlenerek taraflara duyurulan 10 /0 4 /201 3tarihinde davacı Salman Üyüklü, davacılar vekili Av. Mehmet Horuş, davalı idareyi temsilen Sinan Tütüncüler ve Müdahil şirket vekili Av. M. Murat Güleri’nin duruşmaya geldiği görülerek duruşmaya başlandı, taraflara usulüne uygun olarak söz verilip dinlenildikten sonra duruşmaya son verilip, dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü;

Dava, K ahramanmaraş İli Pazarcık İlçesi, Akçakoyunlu Köyü sınırları içinde faaliyette bulunan ÇİMKO Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. tarafından gerçekleştirilen „Narlı Şubesi Entegre Çimento Fabrikası Kapasite Artışı“ projesi için verilen 06.07.2011 tarihli „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ kararının iptali istemiyle açılmıştır.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun Tanımlar başlıklı 2.maddesinde; „Çevre“: Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamı, „Sürdürülebilir çevre“: Gelecek kuşakların ihtiyaç duyacağı kaynakların varlığını ve kalitesini tehlikeye atmadan, hem bugünün hem de gelecek kuşakların çevresini oluşturan tüm çevresel değerlerin her alanda (sosyal, ekonomik, fizikî vb.) ıslahı, korunması ve geliştirilmesi sürecini, „Sürdürülebilir kalkınma“: Bugünkü ve gelecek kuşakların, sağlıklı bir çevrede yaşamasını güvence altına alan çevresel, ekonomik ve sosyal hedefler arasında denge kurulması esasına dayalı kalkınma ve gelişmeyi, „Çevresel etki değerlendirmesi“: Gerçekleştirilmesi plânlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları, ifade ettiği belirtildikten sonra aynı Kanunun 10. maddesinde; „Gerçekleştirmeyi plânladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlüdürler.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez; proje için yatırıma başlanamaz ve ihale edilemez.

Petrol, jeotermal kaynaklar ve maden arama faaliyetleri, Çevresel Etki Değerlendirmesi kapsamı dışındadır.

Çevresel Etki Değerlendirmesine tâbi projeler ve Stratejik Çevresel Değerlendirmeye tâbi plân ve programlar ve konuya ilişkin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.“ hükmüne yer verilmiştir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin „Tanımlar ve Kısaltmalar“ başlıklı 4. maddesinde; Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED): a)Gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek değerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasının izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmaları; e) Çevresel etki değerlendirmesi raporu: Bu Yönetmeliğin EK-I listesinde yer alan veya Bakanlıkça „Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir“ kararı verilen bir proje için belirlenen özel formata göre hazırlanacak raporu, h) Çevresel etki değerlendirmesi olumlu kararı: Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu hakkında Kapsam Belirleme ve İnceleme Değerlendirme Komisyonunca yapılan değerlendirmeler dikkate alınarak, projenin çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun saptanması üzerine gerçekleşmesinde sakınca görülmediğini belirten Bakanlık kararını, ifade ettiği ; Nihai çevresel etki değerlendirmesi raporu ve ilgili dokümanların Bakanlığa sunulması başlıklı 13.maddesinde; Proje sahibi inceleme değerlendirme toplantılarının sona erdirilmesinden sonraki beş iş günü içinde aşağıdaki belgeleri Bakanlığa sunar: a) Komisyon tarafından incelenerek son şekli verilen iki adet nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu, b) Nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu ve eklerinin taahhüdü altında olduğunu belirten taahhüt yazısı ve noter onaylı imza sirküleri. Kamu kurum ve kuruluşlarından imza sirkülerinin istenmeyeceği, (2) Birinci fıkrada belirtilen belgeler öngörülen süre içinde gerekçesi belirtilmeden sunulmaz ise nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun geçersiz sayılacağı, aynı Yönetmeliğin Çevresel etki değerlendirmesi olumlu veya çevresel etki değerlendirmesi olumsuz kararı başlıklı 14. Maddesinde ise; (1) Komisyonun nihai ettiği Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun halkın görüş ve önerilerini almak üzere İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde ve Bakanlıkta on işgünü görüşe açılacağı, Bakanlıkça projeyle ilgili karar alma sürecinde bu görüşler de dikkate alınarak üç işgününde komisyon üyesi sayısı kadar çoğaltılması isteneceği, çoğaltılan Nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporunun beş işgünü içerisinde Bakanlığa sunulacağı, (2) Bakanlık, Komisyonun rapor hakkındaki çalışmalarını dikkate alarak beş işgünü içinde proje için „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ ya da „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumsuz“ kararını vereceği, bu kararı proje sahibine ve ilgili kurum ve kuruluşlara yazılı olarak bildireceği, Valilik, alınan kararın içeriğini, karara esas gerekçelerini ve halkın görüş ve önerilerinin nihai Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporuna yansıtıldığını uygun araçlarla halka duyuracağı, (3) „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ kararı verilen proje için yedi yıl içinde yatırıma başlanmaması durumunda „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ kararının geçersiz sayılacağı kurallarına yer verilmiştir.

Dava dosyasının incelenmesinden; K ahramanmaraş İli Pazarcık İlçesi, Akçakoyunlu Köyü sınırları içinde faaliyette bulunan ve müdahil ÇİMKO Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. ‚ye ait çimento fabrikasına ilişkin olarak, gerçekleştirilmesi planlanan “ Narlı Şubesi Entegre Çimento Fabrikası Kapasite Artışı “ ile ilgili ÇED raporunun 22.04.2011 tarihinde davalı idareye sunulduğu, 18.05.2011 tarihinde 1. İ nceleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısının yapıldığı, ÇED dosyası üzerinde inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra 06.07.2011 tarihinde „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ kararının verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bakılan davada, Mahkememizce teknik yönden keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasına dair verilen karar üzerine, Kahramanmaraş İli Pazarcık İlçesi, Akçakoyunlu Köyü sınırları içinde faaliyette bulunan ÇİMKO Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. tarafından gerçekleştirilen „Narlı Şubesi Entegre Çimento Fabrikası Kapasite Artışı“ projesi hakkında verilen ÇED olumlu kararının ; söz konusu çimento fabrikasının, mevkii, üretim özelliği, yerleşim birimlerine, tarım alanları ile su rezervlerine göre konumu ile dava konusu çimento fabrikasına coğrafi bakımdan en yakın konumda bulunan çimento fabrikasının faaliyetinden kaynaklanan etkiler de dikkate alınarak; – Çevre ve insan sağlığı ile diğer hususlara(çevre kirliliğine neden olup olmadığı, ses ve titreşim seviyesinin normal sınırlarda olup olmadığına, bitki örtüsüne etkisi vs) uygun olup olmadığının, – 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda, 3213 sayılı Maden Kanun’da, Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği’nde, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde ve diğer ilgili mevzuatta öngörülen kriterleri sağlayıp sağlamadığının tespiti amacıyla, 01.11.2012 tarihinde yapılan keşif sonrası Prof.Dr. Delya SPONZA(Çevre Mühendisi), Prof.Dr. Çınar ATAY (Şehir Plancısı), Prof.Dr.Önder ÇAYLAK( Ziraat Mühendisi)’dan oluşan bilirkişi kurulunca hazırlanan bilirkişi raporunun 31 .12.2012 gününde mahkememize sunulduğu görülmektedir.

Bilirkişi raporunda özetle; ÇİMKO Çimento ve Beton San. ve Tic. A.Ş. Kahramanmaraş ilçesi, Pazarcık ilçesi, Narlı Beldesi Akçakoyunlu köyü yakınlarında 389.188,30 m2’lik bir alan üzerinde yaklaşık 100.000 m2’lik kapalı bir alan içinde kurulduğu, doğu yönünde yaklaşık 2000 metre mesafede Akçakoyunlu Köyü, kuzeydoğu yönünde yaklaşık 4500 metre mesafede İğdeli Köyü, güneydoğu yönünde yaklaşık 4000 metre mesafede Beşçeşme Köyü, güneybatı yönünde ise yaklaşık 3000 metre mesafede Eğlen Köyü bulunduğu, ÇİMKO’da Çimento klinkeri üretim kapasitesi arttırılarak 7.500 ton/günden 10.500 ton/güne; çimento üretimi de 10.000 ton/günden 14.000 ton/güne çıkarılacağı, bu durumda klinker üretimi 2.475.000 ton/yıldan 3.465.000 ton/yıla çimento üretiminin de 3.300.000 ton/yıldan 4.620.000 ton/yıl üretim kapasitesine ulaşılması hedeflendiği, tesisin kurulduğu alanın 389.188 m2 olduğu ve Yapı Kullanma İzin Belgesinde yer aldığı üzere 91.900 m2’lik alan üzerinde Üretim tesisi ve müştemilatlarının yer aldığı, TAKS değeri olarak alanda 0.55 yapılaşma hakkına göre 23’lük bir alanın kullanıldığı, tesisin kapasite artırımına gidilmesi durumunda ÇED Raporunda yer aldığı üzere yaklaşık 115 m2 ilave yapının yer alacağı, bu durumda verilmiş olan yapılaşma hakkının aşılmayacağı, bu kapsam içinde planlama alanı kuzeyinden, doğu-batı istikametine planlanmış olan 15.00 metrelik trafik yolundan giriş çıkış alınmamış olması ve tüm alan etrafında olduğu gibi yol boyu 20.00 metrelik Koruma Bandının yer alması planlamanın gerekli koşulları yerine getirdiğini gösterdiği, ancak Kapasite Artış Projesi Nihai ÇED Raporu dosyasında Ek 52’de yer alan 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında yukarıda ifade edilen trafik yolunun genişliğinin plan üzerinde yer almamış olması bir teknik hata olarak görüldüğü, bunun yanında tesisin yer alacağı alanın etrafında biteviye 20.00 metre genişlikte Koruma Bandı planlanırken ve de yakınından geçen Kanalın da planda dikkate alınarak koruma altına alınmasına karşın tesisin giriş-çıkışının veya giriş ve çıkışlarının hangi noktadan veya noktalardan olacağı plan üzerinde net bir şekilde yer almadığı, söz konusu yol Akçakoyunlu Gaziantep bağlantısı olarak planlanmış olup tesis alanı içinden geçtiği, bu durumda (sanki) yol boyu tesise giriş ve çıkş yapılacağı kanaati ortaya çıktığı, ancak yolun “yeni açılacak yol” olarak plan üzerinde (planlama tekniği olarak) düz ve kesiksiz bir çizgi ile belirtilmiş olması ve de yolun güneyinde 20.00 metrelik Sağlık Koruma Bandının planlanmış olması yoldaki trafiğin kesintisiz ve transit olarak Akçakoyunlu ile Gaziantep bağlantısını sağladığını ortaya çıkarttığı, bu durumda 1/1000 ölçekli planlar uygulama planı olduğuna ve bu planlara göre uygulama yapılması gerektiğinden tesis alanı içine girmenin mümkün olmadığı, bu tür sanayi tesislerine gerek binek ve gerekse ağır vasıtaların giriş noktalarının ayrı ayrı ve plan üzerinde yer alması kaydı ile net olarak belirlenmesi gerektiği, diğer deyimi ile tesisin söz konusu yol ile olan bağlantısına hangi noktada veya noktalarda Sağlık Koruma Bandını keserek tesis içine girişin sağlandığının plan üzerinde gösterilmesi gerektiği, uygulama imar planı üzerinde giriş ve çıkış noktalarının belirtilmemiş olması nedeni ve de kuzeyinden geçen ve de Akçakoyunlu yerleşmesinin Devlet Karayolu ile bağlantısını sağlayan trafik yolunun genişliğinin plan üzerinde yer alaması ve de yol boyu tesis alanı içinde Sağlık Koruma Bandının biteviye devam etmesi nedeni ile onanmış olan Uygulama İmar Planının Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğe aykırılığının ortaya çıktığı, her ne kadar yerindeki incelememelerimiz sırasında tesis alanının belirli ve düzenlenmiş bir giriş noktası görülmüş ise de bu alanın plan üzerinde yer almamış olması planlama literatürü açısından bir eksiklik olarak belirlendiği, ÇED raporunda ÇİMKO Çimento fabrikasına en yakın akarsu 4.5 km kuzeybatısından geçen Aksu çayı olduğu, en yakın baraj ise Aksu çayı üstündeki Kartalkaya Barajı olup proje alanına mesafesi 14 kilometre olduğu, bu baraj ile Narlı ve Kahramanmaraş ovalarında toplam 22.810 hektar alan sulandığı, ayrıca Gaziantep ilinin içme, kullanma ve endüstri suyu için yılda 47 hm3 su verilmekte olduğu, ancak ilgili yönetmeliklerde belirtilen ve bir suyun içme ve kullanma suyu olarak kullanılabilmesi için mutlaka ölçülmesi gereken kuyu suyunun analizlerine ve analiz sonuçları ile ilgili bir belgeye ÇED Raporunda rastlanmadığı, ÇİMKO Çimento sanayi mevkiine en yakın ovanın 200-300 m. Narlı ve Karakaya olması nedeni ile tarlalarda kullanılan bazı pestisitlerin, büyüme hormonlarının yağan aşırı yağmurlarla yer altı suyuna veya yüzeysel sulara karışma olasılığı nedeni ile mutlaka yönetmelikte belirtilen parametrelerin analizlenmesi gerektiği, ÇED raporunda çimento çalışma mahali olarak 115 m2 gibi çok küçük bir alanda çalışılacağı için yakın civarda flora ve fauna üzerine olumsuz bir etki olmayacağı belirtilmesine rağmen, bu değerlendirmenin çok yanlış bir değerlendirme olduğu, dünya literatüründe yapılan çalışmalar, çimento fabrikasının mesafelere göre çevreye önemli olumsuz etkilerinin olduğunu belirttiği, ÇED raporunda flora listesi oluşturulurken David’in “Flora of Turkey and East Agean Islands” adlı kitabı ile TUBİVES’in verileri, 2009 yılına ait Kahramanmaraş İli Çevre Durum Raporu ve fabrika’nın kurulum öncesinde Mart 2006 yılında Ziraat Mühendisi Erkan Bayat tarafından gerçekleştirilen proje alanı civarı flora ve fauna listesinden yararlanıldığı, Fauna listesi de literatür çalışmaların derlenerek bulunduğu, hem flora ve hem de fauna verileri eski olup güncellenmesi gerektiği, derleme literatür veya eski bulgular yerine güncel bulgularla flora listesi oluşturulması gerektiği, kirletici gazların çevrede bulunan bitkilere toksik etkilerinin mesafelere göre, hakim rüzgar yönüne, yağış , sıcaklık ve nem gibi meteorolojik koşullar göz önüne alınarak yapılması gerektiği, bu durumda Kapasite artırımı sonrası oluşacak toksik etkiler de sürekli olarak izlenmesi gerektiği, 16.02.2011 tarihli Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Gökçe Ertürk tarafından Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirme ve Planlama Genel Müdürlüğü kapsam belirleme ve özel format verme toplantısı komisyon üyesi görüş tutanağında da bazı eksiklikler ve güncel olmayan dataların olduğu saptanmış bunların yerine getirilmesi ve dataların güncellenmesinin istendiği, tuvaletlerden ve yemekhanelerden gelen atık sular, 2 tane 50 şer kişilik, 1 adet 100 kişilik ve 1 adet 200 kişilik paket arıtma tesisinde arıtıldığı, ARTEK Mühendislik tarafından 22.11.2010 ve 22.03. 2011 tarihlerinde paket arıtma tesisi çıkış sularının analizlenmesinde BOİ5 ( 6 mg/l), KOİ ( 20 mg/l) askıda katı madde ( 9 mg/l) ve pH (8.21) değerlerinin Su Kirliliği Kontrolü yönetmeliğinde verilen 2 saatlik kompozit numune limitlerinin sınır değerlerinin altında kaldığı, bu tür analizlerin senede bir kez değil en az ayda bir kez yapılması gerektiği, çünkü alıcı ortama verilecek herhangi bir kirlilik, ekosistem dengesini bozduğu, ÇİMKO’da atıksu arıtma tesisi fiziksel, biyolojik arıtma ve filtrasyondan oluşmakta olduğu, Çamur, çökeltim tankında bekletildikten sonra bir kısmı stabilizasyon havuzuna bir kısmı da havalandırma tankına verildiği, toplam oluşan çamur 8.49 kg/gün olup bu çamur 3 ayda bir Narlı Belediyesi’nin vidanjörü ile çekildiği, ancak oluşan çamurun düzenli depolama tesislerinde depolanması halinde 26.03. 2010 tarihli Atıkların Düzenli Toplanmasına Dair Yönetmelik Ek 2‘sine göre analizinin yapılması gerektiği, oluşan çamurun evsel atıklarla birlikte bertaraf edilmesi durumunda ise çamurun 14.03. 1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 28. maddesi gereğince karışımın su oranının 65 olması gerektiği, su miktarı yüksek ise Narlı belediyesine iletilmeden önce çamur kurutma yataklarında çamurun susuzlaştırılabileceği ve çökeltim tankına geri verilerek su oranı 65’in altına düşen çamurun Narlı Belediyesine verileceğinin belirtildiği, bununla ilgili bir detaya ÇED Raporunda rastlanmadığı, oluşan çamurun 26.03.2010 tarihli Atıkların Düzenli Toplanmasına Dair Yönetmelik Ek 2 ‘ye göre analizinin henüz yapılmadığı ve su muhtevasının ne olduğu bilgisine ulaşılamadığı, çamurun bertarafının nasıl yapılacağı konusunda kesin bir kararın verilmesi gerektiği, bölgenin hakim rüzgar yönünü saptamak ve hava kalitesi modellemesinde kullanmak üzere 2010-2011 yılları arasında hakim rüzgar yönleri saptandığı, buna göre bu yıllar arasında bölgenin birinci derecede hakim rüzgar yönünün batı kuzey batı yönünde olduğunun saptandığı, ancak, 2011- 2013 yılları için hakim rüzgar yönü saptaması yapılmadığı, taş ocaklarından taşın taşınması sırasında hangi yolların kullanılacağı, kamyonların üzerinin kapalı olması, yolların sulanması gerekliliği ve hangi yükleme standardlarına uyulacağı konusunda bir bilgiye rastlanmadığı, kurulacak çimento fabrikasının sulanabilir tarım arazilerine uzaklığı 200-300 m., arazinin sulanmasını sağlayan ana sulama kanalına uzaklığı ise 100-150 m. olduğu, mevcut çimento fabrikası ile kapsam genişletmede fabrikanın üretim aşaması ile kalker cevheri üretimi sırasında oluşan tüm atıklar tarım arazilerini önemli bir şekilde tehdit etmekte olduğu, ayrıca yağmur suları ve yüzeysel sular ile ÇİMKO’dan oluşacak toz ve partikül maddelerin tarım arazilerine ve sulama kanalına bulaşma olasılığı da bulunduğu, bu konu ile ilgili analizlerin de yapılması gerektiği, ancak cevherin ne kadar sürede çıkarılacağı ve çok yakın tarım arazilerinde bitkisel üretimlere olan zararları minimize etmek için neler yapılacağı konusundaki tedbirlerin çok yetersiz olduğu, Biyotar tarafından 28.04.2010 yılına ait yapılan analizlerde torağın 0-30 cm derinliğinden alınan 8 farklı toprak örneğinde yapılan analizlerde topraklarda sadece kireç oranının 11-19 olduğu; orta kireçli ve fazla kireçli olduğu ifade edilmiş ancak çimento fabrikası için önemli olan ve yapıldığı söylenen demir, bakır, çinko ve mangan analizlerinin toprakta yapılmadığının gözlendiği, analizler çimento faaliyeti başladığından itibaren sadece 1 kez yapılmış olup bir süreklilik arz etmediği, 2007 yılında topraktaki kireç (CaCO3), ağır metal içerikleri bilinmediğinden bir yorum yapmanın olanaksız olduğu, bu tür analizlerin sürekli yapılması, izlenmesi ve istatistiksel analizlerinin yapılması gerektiği, bir tek analiz sonucu ile tarım alanlarının çimento faaliyetinden kirlenmediğini saptamanın mümkün olmadığı, ayrıca alıcı ortam ve nehirlerde yapılmış olduğu söylenen bakır, demir, çinko, potasyum, sülfat, sülfit, amonyum iyonları, klor, nitrat, nitrit ve fosfat analizlerinin yapılmadığının gözlemlendiği, bu analiz sonuçları ile ilgili bir belgeye ÇED raporunda rastlanmadığı, ÇED raporunda 2009, 2010 ve 2011 yılları için tehlikeli atık kodları ve bu atıkların bertaraf yöntemlerinin belirtildiği, bunun dışında hafriyat olarak alınan malzeme ve inşaat sırasında sadece oluşacak atık malzemelerin 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının kontrolü yönetmeliğine uygun olarak değerlendirileceği belirtilmiş ancak bununla ilgili bir prosedür dokümanına ÇED Raporunda rastlanmadığı, ÇED raporunda hafriyat malzemesi, inşaat atıklarının oluşumu, taşınması ve depolanması aşamalarında gerekli izinlerin alınacağı belirtilmiş olmasına rağmen bu konu ile ilgili belgelere rastlanmadığı, ayrıca hafriyat malzemesinin ilerde dolgu maddesi olarak kullanılacağı için biriktirileceği belirtilmiş olmasına rağmen, ÇED raporunda bu biriktirmenin nerede, nasıl olacağı, tozların ve partikül maddelerin ne gibi önlemlerle uçmasının engelleneceği ve bu konu ile ilgili alınacak önlemler hakkında detaylı bir prosedür dokümanına ulaşılamadığı, evsel nitelikli katı atıkların fabrikanın çöp toplama alanı olarak belirtilen kısmında konteynırlarda biriktirileceğinin belirtildiği, ancak hangi bölgede bu çöplerin nasıl biriktirileceği konusunda ÇED raporunda bir bilgiye ulaşılmadığı, bu katı atıklardan değerlendirilebilir olanların (cam, kağıt, çuval, metal, plastik ) ayrı ayrı biriktirilerek geri kazanım firmalarına verileceğinin belirtildiği, ancak hangi geri kazanım firması ile çalışılacağı ve bu maddelerin hangi tarihlerde hangi sıklıkta toplanacağı ve nasıl muhafaza edileceği konularında ÇED raporunda bir bilgi edinilemediği, evsel nitelikli atıkların toplanmasının depolanması, geri kazanımı ve bertarafı konularında 14.03. 1991 tarih ve 20814 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin ilgili hükümlerine uyulacaktır denmesine rağmen bu konuyla ilgili detaylı bilgi veren açıklamalara rastlanmadığı, geri kazanımı mümkün olmayan atıkların ayrı çöp toplama alanlarında biriktirileceği ve Narlı belediyesi tarafından alınıp çöp toplama alanına götürülerek bertaraf edileceğinin bildirildiği, ÇİMKO çimento mahallinde oluşan ambalaj atıklarının 24.06. 2007 tarih ve 26562 sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ile ilgili hükümlerine göre toplanarak çevre lisansı almış firmalara verilerek bertaraf edileceği bildirilmesine rağmen bu konu ile ilgili anlaşma yapılmış RESMİ lisans firmasına ve nasıl toplandığı ve biriktirildiği konularında bir bilgiye ÇED raporunda rastlanmadığı, ÇED Raporunda 2009, 2010 ve 2011 yılları için tehlikeli atık kodları Atık beyan Formlarında açıklanmış ve bu atıkların bertaraf yöntemlerinin belirtildiği, ÇED raporunda tesiste oluşabilecek pil ve akümülatörlerin ise 31.08 2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinin 15. maddesi gereği ilgili Valilikten taşıma lisansı almış firmalarca atık türüne uygun araçlarla bertaraf edilmek üzere toplanacaktır denmesine rağmen hangi lisanslı firmaların ne taşıdığı konusunda bir bilgiye ulaşılamadığı, ÇED raporunda İşletmede kullanılan makina, ekipman ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri sırasında oluşan atık yağların 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacağı bildirilmiş olmasına rağmen yağların ağzı kapalı yağ bidonlarında nasıl ve nerede biriktirileceği, ve hangi taşıma lisanslı firmalar tarafında taşınacağı konusunda bir bilgiye ulaşılmadığı, ÇED raporunda ÇİMKO çimento sanayi için bacadan ve baca dışındaki yerlerden toz ve NO2 parametresi için kütlesel debilere ait ölçülmüş değerlere rastlanmadığı, ancak, tesiste toplam emisyonlardan kaynaklanan toz, CO ve NOx’leri incelendiğinde 2009 tarih ve 27277 sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde verilen sınır değerlerin aşıldığının gözlendiği, hava kirliliğini saptamak için yapılan analizlerin raporu 27-30. 4.2010 yılına ait olup kapsam genişlemesi ile oluşabilecek tüm gazların online sistem ile sürekli izlenmesi gerektiği, online ölçümle ilgili bir analiz setine rastlanmadığı, ayrıca Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği ve Kontrolu Yönetmeliğinde belirtildiği gibi gaz emisyonlarının sürekli ölçümü gerçekleştirilmesi gerektiği, çimento fabrikalarında fırında lastik yakılması sürecinde de ilgili parametrelerin ölçülmesi gerektiği, çimento sanayi için gerekli olan CO’in değerlerine ÇED raporunda rastlanmadığı, ÇED raporunda Hava Kalitesi ile ilgili kısımda sadece PM10 ve NO2 ile ilgili kısa vadeli değer ile (KDV) uzun vadeli değerlerin (UVS) sadece 2010 yılı için verilen limit değerlerin 60’ının altında olduğunun belirtildiği, ancak 2011, 2012 ve 2013 yılı ve daha önceki yılların projeksiyonları için herhangi bir bilgiye ulaşılamadığı, ÇİMKO çimento merkezinin 0- 115 metre uzaklıkları için ölçülen ses şiddetlerinin 65- 85 dBA arasında olduğu, bu mesafelerde çalışan ve 100 m mesafede bulunan evlerde yaşayan insan ve çalışan insanlarda önemli sağlık problemlerinin olacağı, ayrıca EKOTEST Çevre Danışmanlık Ölçüm Hizmetleri tarafından 24-25.11. 2008 tarihinde tesis açık ve kapalı alanlarda noktasal ve kişisel gürültü ölçümleri yapılmış ve 04.12.2008 tarihli 08-911/ GH-128 no’lu raporda belgelendirildiği, bu rapora göre ölçüm yapılan personelin 50’sinin gürültüden korunmak için kişisel koruyucu donanım kullanması gerekliliğinin saptandığı, çalışan personelin 80’ninin de 80 dBA ve üzerinde gürültü seviyesine maruz kaldıklarının saptandığı, gürültü ölçümleri ile ilgili analiz sonuçları 2008 yılına ait olduğu, güncel olmadığı, ayrıca ÇED raporunda 2009, 2010, 2011 ve 2012 yıllarına ait hiçbir gürültü ölçüm sonucuna rastlanmadığı, ÇİMKO’ya daha yakın bölgelere kurulacak meteorolojik istasyonlar ile o bölgeyi karakterize edecek klimatik koşul ve parametrelerinin hava kirliliği model çalışmasında kullanılmasının uygun olacağı, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde 2011, 2012 ve 2013 yıllarında uyulması gerekli limitler 2009 yılı verileri ile yorumlanamayacağı, modelden çıkan sınır değerlerin deneysel ölçülen verilerle karşılaştırılıp istatistiksel analizlerinin yapılması ve deneysel veriler ile teoriğin verilerinin güven aralıklarının ve de R2 değerlerinin bulunması gerektiği, ÇED Raporunda Ulaştırma Bakanlığı tarafından 2009 yılında hazırlanan ÇİMKO çimento fabrikası etrafında trafik hacmi haritasının güncellenmesi gerektiği, kurulu durumda olan ÇİMKO için bağlantı yolu karayolları 5. bölge müdürlüğünden yol ve trafik güvenliği yönünden uygunluk yazısı aldığı, Yeni kapsam genişletmede yeni bir yol bağlantısının yapılmayacağının belirtildiği, kapasite artışı sonrası için ise ilgili geçis yolu belgesinin alındığının ÇED raporunda belirtildiği, ancak, trafikte taşıtlardan oluşacak egzoz gazı emisyonları için 08.07.2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacağı belirtilmiş olmasına rağmen ÇED raporunda egzoz gazı emisyonları ire ilgili herhangi bir analiz sonucuna rastlanmadığı, yangın eylem planları, deprem eylem planları ve acil durum ekiplerinin oluşturulduğu belirtilmesine rağmen bunlarla ilgili dokümanlara ve prosedür ve talimatlara ÇED raporunda rastlanmadığı, ayrıca iş kazaları için 10.06. 2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ve İlgili Yönetmeliklerin maddelerine uyulacağı belirtilmesine rağmen bu konuda bir doküman ve talimata rastlanmadığı, 24.02.2011 tarihli yazıda ÇİMKO şirketine ait atıkların belediye tarafından alındığı ve düzenli depolama sahasının tamamlanması durumunda belediye tarafından katı atıkların alınımına devam edileceğinin belirtildiği, ancak hangi tip katı atık türlerinin alınacağının (çöp, organik madde, toz, hafriyat) anlaşılamadığı, 02.03. 2011 tarihli yazıda ÇİMKO‘ya ait entegre çimento fabrikasından çıkan sıvı atıkların Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesi Narlı Belediye Başkanlığı tarafından bugüne kadar alındığı ve kapasite artışı sonrası da ücret mukabili belediye tarafından alınacağının belirtildiği, ancak hangi sıvı atıkların belediye tarafından alınacağı konusunda bir detaya ÇED raporunda rastlanmadığı, döner fırın ünitesi ana bacasında (F-1001) sadece toz konsantrasyonunun ve kütlesel debinin sürekli ölçümle izlendiği ve Sanayi kaynaklı Hava Kirliliği ve Kontrolü yönetmeliği Ek 3.d. 2’de belirtilen sınırları aşmadığının belirtildiği, ancak online ölçümlerle ilgili analiz sonuçlarına rastlanmadığı, toz emisyonlarının ve kütlesel debilerin sadece döner fırın ünitesi ana bacası F-1001’de değil toz emisyonu oluşturan diğer bacalarda da ölçülmesi gerekmekte olduğu, sadece döner fırın ünitesi ana bacası F-1001’DE, kömür değirmen fan ana baca 1S 1001 ve kömür değirmeni fan ana baca 2S 1002 kömür değirmenleri ana bacalarının atık gazındaki NO emisyonu ve CO konsantrasyonlarının Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği ek 3.d. 3’de belirtilen sınırları aştıkları belirtildiği, ancak bu analizlerle ilgili sonuçlara rastlanmadığı, ayrıca söz konusu bacalarda sadece 2010 yılına ait SO2, O2, hacimsel debi ve sıcaklık ile ilgili parametrelerin de sürekli izlendiği belirtilmesine rağmen hiçbir analiz sonucuna rastlanmadığı, tüm yıllara ait ( 2007-2012) tüm bacalarda on-line ölçülmüş NO, CO, SO2, O2, ve hacimsel debilere ait verilere rastlanmadığı, davaya konu olan ÇİMKO Çimento ve Beton Sanayi Tic. A.Ş. ait tesiste yapmış olduğumuz incelemelerde anılan fabrikada tozumayı en aza indirmeye yönelik torba filitreler kullanıldığı ve kapasite artırımı sonucu kullanılacağının anlaşıldığı, bu filitrelerden torba filitrelerin oluşacak partikül kirleticilerin tamamına yakınını tutacağı teknik olarak belirtilmekte olduğu, ancak, filitrelerin periyodik bakımları sırasında, oluşabilecek uzun süreli arızalarda ve yine uzun süreli elektrik kesilmelerinde uygulamaya koyacağı herhangi bir eylem planına ÇED raporunda rastlanılmadığı, işletmenin böyle durumlarda bir eylem planına sahip olmamasının oldukça önemli bir eksiklik olduğu, ayrıca, tarımsal üretimde oldukça büyük öneme sahip olan SO2 emisyon değerleri dikkatle ve sıklıkla izlenmesi gerektiği, bu kirletici gaz etkisinin tarımsal üretimde geri dönüşümsüz kötü örnekleri ülkemizde mevcut kömür yakan tüm termik santrallerinin çevresinde görülmekte olduğu, tarımsal üretim sahalarında bu kirleticinin (SO2) olumsuz etkilerinden kurtulmak için belirli termik santrallerde desülfirüzasyon tesisleri kurulduğu, rapora konu olan ÇİMKO Çimento ve Beton Sanayi Tic. A.Ş. de yakıt olarak hali hazırda kükürt oranı düşük ithal kömür kullanılmakta ise de gelecekte bu yakıt türünün değiştirilip değiştirilmeyeceğinin meçhul olduğu, ÇED raporun incelenmesi aşamasında dikkati çeken diğer önemli bir konu ise, çevre ile ilgili olarak öne sürülen tüm ölçüm ve meteorolojik kayıtların eski tarihli ve aynı zamanda tesisin yakın çevresine ait olmayan, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Adana gibi İl merkezlerinde konuşlanmış istasyonlara ait olduğunun görüldüğü, tarımsal açıdan büyük önem taşıyan bu ölçümlerin 2012 yılında özellikle Narlı Ovası gibi tarımsal potansiyeli olan yakın çevrelerde yapılması gerektiği, teknik olarak bunun mümkün olduğu, sonuç olarak yukarıda belirtilen hususlar dikkate alındığında Kahramanmaraş ilçesi, Pazarcık ilçesi, Narlı Beldesi Akçakoyunlu Köyü yakınlarında 389.188.30 m2’lik bir alan üzerinde yaklaşık 100.000 m2’lik (91.900 m2) kapalı bir alan içinde kurulmuş olan ÇİMKO Çimento ve Beton San. ve Tic. A.Ş’nin tevsii projesi hakkında verilen ÇED olumlu kararının iptalinin uygun olduğu ve bu kapsam içinde tesisin kapasite artırımının hayata geçirilmesinde kamu yararı bulunmadığı şeklinde görüş beyan edildiği görülmektedir.

Taraflara tebliğ olunan bilirkişi raporuna her nekadar davalı idare ve dava idare yanında müdahil olan şirket tarafından itirazda bulunulmuş ise de birlirkişi raporunda yer alan saptamaların Mahkememizce de hükme esas alınabilecek nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır.

Bu durumda, dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden; uyuşmazlık konusu ÇED olumlu kararında, mevzi imar planının “Plan Yapımına ait Esaslara Dair Yönetmelik” hükümlerine uygun hazırlanmaması, Hava Kirliliği, Tarımsal Kullanımlara, Flora ve Fauna’ya, Proje Kapsamında İnşaat ve İşletme Döneminde Üretim Nedeni ile Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün İzlenmesi, Oluşan bazı katı atıkların bertarafi ile ilgili konularda bir takım düzeltici ve önleyici faaliyetlere yer verilmemesi nedeniyle eksikliklerinin bulunması ve anılan konularda dayanak alınabilecek bir takım verilerin ya olmaması yada güncel olmaması, yine gerekli olan bir takım izin ve lisans belgelerinin eksik olması nedeniyle Kahramanmaraş İli Pazarcık İlçesi, Akçakoyunlu Köyü sınırları içinde faaliyette bulunan ÇİMKO Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. tarafından gerçekleştirilen „Narlı Şubesi Entegre Çimento Fabrikası Kapasite Artışı“ projesi için verilen 06.07.2011 tarihli „Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu“ kararında hukuka ve kamu yararına uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle , d ava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 8.186 , 1 5 TL yargılama giderinin veA.A.Ü.T. uyarınca belirlenen 1.32 0,00 TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacı lara verilmesine, davalı idare yanında davaya katılan müdahil şirket ÇİMKO Çimento ve Beton San. Tic. A.Ş. Tarafından yapılan 91,15 TL yargılama giderinin müdahil şirket üzerinde bırakılmasına, artan keşif ve bilirkişi incelemesi giderinin davacılara iadesine, artan posta ücretinin kararın kesinleşmesinden sonra davacı lar a iadesine, kararın tebliğin i izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay’a temyiz yolu açık olmak üzere 24/04/2013 tarihinde oybirliği yle karar verildi.

Başkan

EĞEMEN DEVRİM DURMUŞ

37826 Üye

MUSTAFA ÖZDEMİR

101831 Üye

SUAT ZARARSIZ

119363

Yorum Yaz

Diese Website verwendet Akismet, um Spam zu reduzieren. Erfahre mehr darüber, wie deine Kommentardaten verarbeitet werden.